
Bireysel Danışmanlık
Yaşanılan olaylar değil, olay karşısında verilemeyen tepkidir, sizi o olaya, kişiye, nesneye takılı kalmanıza sebep olan.
Kişi; bir olay, kişi ya da nesneyi tehdit olarak algıladığında bedeninde oluşan tepki sinir sisteminin verdiği bir tepkidir. Kişiye ağır gelen ise tehdit karşısında hissettiği duyguyu tolere edememesidir. Bu nedenledir ki bir kişi için çok zor, çok ağır, çok fazla gelen bir konu, bir başkası için eğlenceli, kolay ve basittir.
Bir kişi/ nesne/ olay karşısında sinir sistemimizin tolere edemediğini nasıl anlarsınız?
- Aşırı düşünme (over thinking)
- Savaş ya da kaç tepkisi ( Fight-flight response)
- Donma (Freeze)
- Kapanma/ Çözülme/ Yıkılma (Disosiasyon/Collaps) yanıtları verir.
Zihinle çalışırken bedeni, bedenle çalışırken de sinir sistemini seansa dahil etmeliyiz ki, kişinin zorlandığı kişi, olay ya da nesneye karşı sinir sisteminin verdiği yanıt değişsin.
“Bu, başka bir arkadaşımın başına gelseydi ona ne yapacağını çok net söylerdim. Ben de biliyorum aslında ne yapmam gerektiğini ancak kendime engel olamıyorum, yapamıyorum.” Cümlesini söylerken buluyorsanız kendinizi, sinir sistemi regülasyonu çalışmaları tam size göre. Çünkü stres anında kişinin mantığı devreye giremediği için, karar veren, önünü gören, planlama yapan, sorgulama yapan prefrontal kortekse ulaşamaz. Sakinlediğinde sinir sistemi, kişi kendi için neyin doğru olduğunu kolaylıkla görebilir.
Örneğin; aşırı düşünmeden dolayı kendini gergin, endişeli, huzursuz ve güvensiz hisseden bir kişinin sinir sistemi düzenlenmiş, regüle olmuş (regulated) ise, o kişinin zihni sakinler ve aşırı düşünmeden uzaklaşır.
Örneğin; öfkesi yoğun olan ve hızla tetiklenen bir kişinin sinir sistemi düzenlendiğinde olaylara karşı sakin kalabilir.
Seanslarda hem psikolojiyi hem fizyolojiyi birlikte kullanarak danışanın bedeni ve duyguları ile birlikte çalıştığımız sistemin adı; Polivagal Teori’dir. Polivagal Teori, insan davranışları, stres tepkileri ve sosyal etkileşimlerimizin temelini anlamamızı sağlayan modern psikoloji ve nörobilim alanında devrim niteliğinde bir psikolojik ve fizyolojik yaklaşımdır. 1990'larda geliştirilen bu teori, vagus sinirinin çeşitli bileşenlerini ve bu bileşenlerin insan vücudundaki işlevlerini merkeze alır.
Polivagal Teori ve Psikoterapi;
Stephen Porges’in geliştirdiği bu teori, terapistlerin ve danışanların insan vücudunun stres, güvenlik ve sosyal bağlantılarla nasıl etkileşimde bulunduğunu daha iyi anlamalarını sağlar. Polivagal Teori ve Psikoterapi ilişkisi, terapi süreçlerinde derinlemesine bir dönüşüm yaratma potansiyeline sahiptir. Psikoterapötik müdahalelerin daha etkili ve hedef odaklı olmasına yardımcı olur.
Polivagal Teori'ye göre, terapi sürecinde güvenli ve destekleyici bir ortam oluşturmak, danışanın iyileşme yolculuğunda kritik bir öneme sahiptir. Güvenli bir terapi ortamı, danışanın ventral vagal sistemini aktive eder, bu da onların daha sakin ve bağlantılı hissetmelerine olanak tanır. Bu durum, danışanın travma, stres veya anksiyete gibi zorluklarla başa çıkmasında önemli bir rol oynar.
Terapistler, bu teoriyi kullanarak danışanların stres ve travma tepkilerini nasıl yönetebileceklerine dair stratejiler geliştirebilir. Örneğin, nefes egzersizleri ve vücut farkındalığı teknikleri, danışanların dorsal vagal sistemlerini yatıştırmalarına ve mobilizasyon tepkilerini dengelemelerine yardımcı olabilir.
Vagus Siniri; beyinle vücudun geri kalanı arasında bilgi taşıyan, parasempatik sinir sistemimizin en önemli parçasıdır. Bu sinir, solunum, kalp atış hızı ve sindirim gibi birçok temel yaşamsal işlevi düzenler. Ayrıca, yüz ifadelerimiz, göz temasımız ve ses tonumuz gibi sosyal iletişim araçlarımız üzerinde de büyük bir etkiye sahiptir.
Vagal Tepki Sistemleri vücudumuzun stres ve tehlike anında üç farklı tepki mekanizması geliştirdiğini öne sürer:
Sosyal Bağlantı Sistemi (Ventral Vagal Sistem): Güvenli ve sosyal ortamlarda aktif olur. Vagus sinirinin ventral dalı, sosyal etkileşimde sakinlik ve bağlantı hissi yaratır. İnsanların yüz ifadeleri, ses tonları ve göz teması aracılığıyla iletişim kurmalarını sağlar.
Mobilizasyon Sistemi (Sempatik Sinir Sistemi): Tehlike algılandığında, vücut "savaş veya kaç" tepkisi olarak bilinen mobilizasyon sistemini devreye sokar. Bu, adrenalin salgılanmasını artırır, kalp hızını ve kas gerginliğini yükseltir, bizi fiziksel olarak tehlikeye karşı savunmaya hazırlar. Korku ve öfke tepkileri bu bölümde sıkça görülür.
Immobilizasyon Sistemi (Dorsal Vagal Sistem): Aşırı stres veya yenilgi durumlarında, vücut "donma" tepkisini verir. Bu, vagus sinirinin dorsal dalı tarafından kontrol edilir ve bizi aşırı stres veya travmatik olaylarda hareketsiz bırakır. Tehlikeden kaçmanın mümkün olmadığı durumlarda devreye girer. Uzun süre maruz kaldığında ise kapanma/ çözülme/ disosiasyon görülür.
Polivagal Teori Uygulamaları
Polivagal Teori'nin psikoterapideki uygulamaları, çok çeşitlidir.
Nefes ve Vücut Çalışmaları: Danışanların ventral vagal sistemlerini güçlendirmek ve parasempatik aktivasyonu artırmak için nefes ve vücut çalışmalarını entegre edebilirler.
Güvenli İlişkiler Kurma: Danışanların sosyal bağlantılarını geliştirmek ve güvenli ilişkiler kurmalarına yardımcı olmak için sosyal beceriler üzerine çalışabilirler.
Stres Yönetimi Teknikleri: Danışanların günlük yaşamlarında stres yönetimi tekniklerini uygulamalarını teşvik edebilirler, böylece vagal tonları artar ve genel refah seviyeleri iyileşir.
Polivagal Teori'nin psikoterapiye entegrasyonu, danışanların daha sağlıklı sosyal bağlantılar kurmalarını, stres ve travma ile daha etkin bir şekilde başa çıkmalarını ve genel olarak daha yüksek bir yaşam kalitesine ulaşmalarını sağlayabilir. Bu yaklaşım, bireyin bütünsel iyileşmesini hedefler ve vücut-zihin bağlantısının gücünden faydalanır.
Ben hem Deb Dana’dan Polivagal Teori, hem de Dr. Gabor Mate’den Polivagal Teoriye şevkat ve kabul eklenmiş yaklaşım olan Compassionate Inquiry eğitimi aldım. Ayrıca Psikolog Svagito Liebermeister’dan Travma Sonrası Stres Bozukluğu yaşayan danışanın sinir sistemi ile çalışılarak, deneyime karşı başetmesi ile ilgili eğitim aldım. Ayrıca Enver Çesko’dan da Beden Psikoterapisi eğitimi aldım. Eklektik çalışıyorum. Diğer aldığım eğiitmleri “Hakkımda” bölümünde bulabilirsiniz.